The Dow Jones Industrial Average (DJIA) veya kısaca Dow Jones 30 endeksi, New York Borsası'nda (NYSE) ve Nasdaq’da işlem gören halka açık en büyük 30 şirketin (kaliteye atıfla Blue Chip hisseler olarak da anılır) performansını izleyen bir borsa endeksidir.

İlk yıllarında “bacalı" sanayi şirketlerinin bir göstergesi olarak oluşturulan Dow Jones, bugün hemen her sektörden büyük ölçekli şirketlerin yer aldığı ve günümüz piyasa katılımcıları tarafından küresel çapta en çok takip edilen endekslerinden biri konumundadır. Öyle ki Wall Street denildiğinde çoğu kimsenin aklına ilk olarak Dow Jones gelir ve ondan bahsetmeyen bir küresel finans bülteni eksik kalmış sayılır.

Poker masalarında mavi poker fişleri en değerli olanlardır, ardından kırmızı ve beyaz fişler gelir. Tabirin borsadaki anlamı da buraya dayanır. Blue Chip, en yüksek değere veya kaliteye sahip hisseleri tanımlamak için yatırım dünyasında kullanılan bir terim halini almıştır.

İsmi teknik analiz ile özdeşleşmiş olan Charles Dow aslında bir gazeteciydi ve zamanında The Wall Street Journal'ın editörlüğünü yapıyordu. Ardından iş ortağı Edward Jones ile kurdukları Dow Jones & Company şirketinin kurucu ortaklarından biri oldu. (1882)

Bugün Dow Jones 30, şirketin en çok bilinen endeksi olmasına rağmen, Dow Jones & Company tarafından oluşturulan ilk endeks değildi. 1884 Temmuz'unda, 9’u demiryolu şirketi olmak üzere, 11 şirketten oluşan bir endeks, firmanın ilk yayını olan Customer's Afternoon Letter’da, Dow Jones Ulaşım Ortalaması (sonradan bileşen sayısı 20 hisseye çıkarıldı) ismiyle yayımlanmaya başlandı. Doğrusu bu, dönemi için son derece ilerici bir atılımdı, çünkü o zamanlar piyasaların toplu olarak nabzını tutan bir endeks düzenli olarak hesaplanmıyordu.

Dow Jones Endüstriyel Ortalama endeksi ise, Wall Street Journal’da, ilk defa 26 Mayıs 1896'da yatırımcılarla buluştu. Orijinal endekste dönemin önde gelen 12 Amerikan şirketi yer alıyordu. Ancak 1916'da Dow Jones kapsamındaki hisse senedi sayısı 20'ye, 1928'de (Büyük Buhran’dan kısa bir süre önce) ise 30'a yükseldi. Başlangıcı 40.94 puan olan endeks, 14 Kasım 1972'de 1000 puan sınırını geçti ve 29 Mart 1999'da 10.000 puana ulaştı.

Bugün Dow Jones Endeksi, dünya borsaları arasında en yüksek piyasa değerine sahip borsalardan olan NYSE ve Nasdaq’da işlem gören, seçilmiş 30 hisse performansını yansıtmaya devam ediyor ve ancak artık endeks S&P Global şirketi tarafından hesaplanıyor.

Başlangıçtakinin aksine, bugün Dow bileşenini oluşturan şirketlerin çoğu ağır sanayi sektöründe faaliyet göstermiyor. Hatta endekse dâhil edilen ilk şirketlerin hiçbiri bugün endeks kapsamında değil. Günümüzde Dow Jones hisseleri deyince, akla daha çok; American Express, Apple, Boeing, Microsoft, Nike ve Coca-Cola gibi şirketler geliyor ve endeks içerisinde en büyük ağırlığı %20.4 ile finans, %19.5% ile sağlık ve %17.0 ile bilişim teknolojileri alanında faaliyette bulunan şirketler şekillendiriyor.

Ayrıca Dow 30’da yer alan mavi çip hisselerin performansı, ABD ekonomisinin genel seyriyle dikkate değer ölçüde paralellik gösteriyor ve bu da Dow Jones’u ABD ekonomisinin kritik bir göstergesi haline getiriyor. Elbette endeks kapsamındaki şirketler, ABD ekonomisindeki zaman içerisindeki yapısal değişiklikleri yansıtacak şekilde aralıklarla güncelleniyor.

Dow fiyat ağırlıklı bir endekstir; ki o yüzden bu endekste “ortalama” ibaresi yer alır. Dow ilk zamanlarda, 12 hisse senedinin fiyatları toplanıp, çıkan sonuç 12'ye bölünmek suretiyle hesaplanıyordu.

Konuyu basitleştirmek için, Dow Jones endeksini sadece iki hisse senedi içerdiğini kabul ederek hesaplayalım. Örneğin Apple 150 $ ve Microsoft ise 300 $ ise, endeks değeri bugün için (150+300)/2=225 puan olacaktır.

Eğer ikinci gün Apple 140 $’a düşerken, Microsoft ise 320 $’a yükselirse, bu durumda endeksin değeri de (140+320)/2=230 puana çıkacak ve biz bu durumu haberlerde “Dow endeksi 5 puan yükseldi” sözleriyle duyacağız.

Dow, bugün hâlâ fiyat ağırlıklı bir ortalama olarak hesaplanır ancak hesaplama bugün biraz daha farklıdır. Şimdilerde Dow endeks değeri hesaplanırken, endeks kapsamındaki 30 hisse senedinin fiyatları toplanıp bulunan değer “Dow Böleni (Dow Divisor)” denen bir sayıya bölünüyor. Dow böleni, endeksteki şirketlerin sermaye artırımı veya temettü ödemesi yapması ya da endekse yeni giren hisselerin olması gibi durumlarda, endeks değerinin bundan etkilenmemesi amacıyla ihtiyaç durumunda güncellenen bir değerdir.

Şu şıralar Dow böleni 0,15 küsur şeklinde bir sayıdır. Bu yüzden, örneğin Dow 30 şirketlerinden herhangi birinin fiyatındaki ±1 $’lık bir hareket, endeksi 1/0,15=±6,6 puan civarı etkileyecektir.

Dow Jones 30 Endeksinin Dezavantajları

Dow endeksi hisse fiyatına göre ağırlıklandırılır. S&P 500 gibi diğer endeksler ise ağırlık faktörünü piyasa değeridir. Bu durum, iki endeksin nasıl yükseldiği ve düştüğü konusunda bazı farklılıklar yaratır.

Dow 30'u hesaplama yönteminin dezavantajı, endekste en yüksek hisse fiyatına sahip bir hisse fiyatındaki yüzdesel hareketin endeks puanını daha fazla etkileyebilmesidir, bu da borsadaki hareketleri analiz etmek için yanlış bir ölçüm olabilir.

Örneğin 4.5.2023 tarihinde 487.28 dolardan kapatan UnitedHealth Group Inc.'deki %1’lik artış, Dow üzerinde aynı tarihte 165.79 dolardan kapanış yapan Apple’daki eşdeğer yüzdelik artıştan daha büyük etkiye sahip olacaktır. Ancak Apple, piyasa değerine göre UnitedHealth'ten yaklaşık altı kat daha büyüktür. Bunun diğer bir anlamı da, diğer tüm şirketlerin hisse fiyatlarının aynı kaldığı varsayıldığında, UnitedHealth Group Inc.'deki düşüşün, ötekilere kıyasla -yüksek hisse fiyatının etkisiyle- endekste daha yüksek bir düşüşe yol açacağıdır.

26 Mayıs 1896'da Wall Street Journal’da günlük olarak hesaplanıp yayımlanmaya başlayan Dow Jones endeksi bugün artık gerçek zamanlı olarak USD, CAD, EUR, JPY para birimleri cinsinden hesaplanıyor ve yatırımcıların piyasa koşullarını takip etmelerine ve genel bir bakış açısı kazanmalarına hizmet ediyor.

Dow Jones Endüstriyel Ortalama, 30 ABD mavi çip şirketini içeren fiyat ağırlıklı bir endekstir. Bugün Dow 30 endeksinde, ulaşım ve kamu hizmetleri dışındaki tüm sektörlerden şirketler bulunmaktadır.

Dow bileşenlerinin seçilmesi, diğer bir ifadeyle hangi şirketlerin Dow 30 endeksine dâhil edilip hangilerinin dışarıda bırakılacağı ile ilgili özel kurallar yoktur. Genel olarak bakılacak olunursa, Dow 30’da yer alan şirketlerin, büyük ve itibarlı şirketler olması gerektiği söylenebilir. Ancak, bunların piyasadaki en büyük 30 şirket olduğunu düşünmek yanlıştır. Dolayısıyla, sözgelimi Walt Disney endeksten çıkarılırsa, onun yerine neyin geçebileceğini kesin bir şekilde tahmin etmenin hiçbir yolu yoktur.

Dow Jones doğrudan yatırım yapılabilecek bir yatırım enstrümanı değildir; ancak dünya üzerinde bu endeksi dayanak alan Dow Jones vadelileri, Dow 30 opsiyonları, ETF (Borsa Yatırım Fonu) ve CFD (Fark Kontratları) gibi birçok türev araç bulunur.

Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası’da Forex’te Dow 30 üzerine yazılmış CFD’ler ile ya da yine Dow 30 üzerine yazılmış Dow 30 opsiyon sözleşmeleriyle alternatif yatırım imkanlarından faydalanabilirsiniz.

Benzer şekilde yine Dow 30 kapsamında bulunan birçok hisse senedini dayanak alan Forex piyasasındaki CFD’ler ile fiyat beklentilerinizi kaldıraçlı ve çift yönlü işlemler ile yatırıma dönüştürebileceğiniz gibi, yine Dow endeksi hisselerinden olan Apple üzerine yazılmış opsiyonları kullanarak çeşitli opsiyon stratejilerini hayata geçirebilirsiniz.

Dow 30 endeksinde listelenecek şirketler, S&P Dow Jones Endeksleri’nden (S&P Global’ın bir bölümü) üç temsilci ve The Wall Street Journal'dan iki temsilciden oluşan bir komite tarafından sübjektif olarak belirlenir. General Electric, 110 yıl ile en uzun süre endeks kapsamında kalan şirket unvanına sahiptir.

Sıkça Sorulan Sorular Tüm Eğitimler